Advance Care Planning in de tweede lijn

Afgerond in:	Q3 2023
Achtergrondinformatie	Elk jaar overlijden er in Nederland ongeveer 150.000 mensen (cbs.nl). Het merendeel overlijdt ten gevolge van een chronische aandoening, waarbij het overlijden veelal volgt na een palliatief-terminale fase van ziekte. Een aanzienlijk deel van deze overlijdens wordt voorafgegaan aan interventies die de betreffende patiënt niet ten goede komt en niet passend zijn bij de waarden van de betreffende patiënt. Een oorzaak hiervoor ligt in het gegeven dat er in het Nederlandse zorgsysteem, met name in het ziekenhuis, nog te veel sprake is van een disbalans in macht en afhankelijkheid, waarbij de patiënt te weinig hun eigen regie hebben (Vlind, 2012). Daarnaast zijn er – veel minder – overlijdens die juist niet worden voorafgegaan door interventies die de betreffende patiënt juist wel hadden willen krijgen en waarvan de medische meerwaarde niet als ‘kansloos’ wordt ingeschat. Om de gewenste en ontvangen zorg in de laatste fase van het leven beter op elkaar aan te sluiten, waarin het ‘zelf beslissen’ van de patiënt centraal staat, kan worden gebruikgemaakt van ACP. Hierbij verkent de patiënt samen met de behandelend zorgverlener wat de voorkeuren zijn van die patiënt ten aanzien van de zorg aan het einde van het leven. Hierdoor wordt bereikt dat een patiënt niet meer zorg krijgt dan nodig is, maar niet minder dan voor hem/haar noodzakelijk. Goede zorg rond het levenseinde vereist anticipatie. In de praktijk is deze anticipatie onvoldoende, waardoor de gewenste en ontvangen zorg niet altijd op elkaar aansluiten. Een belangrijke manier om anticiperende zorgverlening te bewerkstelligen is met behulp van Advance Care Planning (ACP). ACP heeft als doel het gesprek over (on)gewenste zorg in de laatste levensfase op gang te brengen. Voor ACP is nog weinig aandacht in het ziekenhuis.
Doelen	Het doel van het project is om nationale en internationale initiatieven op het gebied van ACP in kaart te brengen. Hierbij zullen we ook patiënten en zorgverleners vragen naar belemmeringen en facilitators voor toepassing van ACP in de tweede lijn. Op basis hiervan zal een breed gedragen voorstel ontwikkeld worden voor de totstandkoming van een instrument om ACP bij patiënten in de tweede lijn te stimuleren.
Contactpersoon NIV	Eveline Stevens