Het zo goed mogelijk afstemmen van medicatie blijft een uitdaging in de klinische farmacologie. Het gebruik van DNA informatie hierbij (Farmacogenetica), wordt steeds meer toegepast in de huidige gezondheidszorg. Meer dan 90% van de bevolking heeft wel DNA variaties in genen die coderen voor geneesmiddel-afbrekende enzymen, zoals CYP450s. Apothekers in Nederland hebben de kennis om doseeradviezen aan te passen op basis van deze DNA informatie. In feite loopt Nederland hierin wereldwijd voorop. De toepassing van Farmacogenetica in de klinische praktijk heeft dit jaar een extra boost gekregen met de publicatie in de Lancet van de PREPARE studie, geleid vanuit het LUMC, waarin werd aangetoond dat er 30% minder bijwerkingen werden geconstateerd bij het gebruik van Farmacogenetica. Wat is er momenteel bekend over Farmacogenetica? Welke vakgebieden profiteren nu al van deze tool? Waar zitten de beperkingen en waar bestaan er controverses? Bovenstaande informatie zal je helpen om een goed inzicht te verkrijgen over de implicaties van de vraag: “Heb JIJ je DNA paspoort voor medicatie al”?!?

Met Therapeutic Drug Monitoring (TDM) kan de dosering van een geneesmiddel worden bijgestuurd door de concentratie van dat geneesmiddel in het bloed te meten. We doen dat vooral bij geneesmiddelen met een “nauwe therapeutische breedte” waarvan de farmacokinetiek tussen patiënten onderling verschilt. Die variabiliteit tussen patiënten wordt bepaald door diverse factoren, waaronder genetische (snelle en langzame ‘metabolizers’), fysiologische (leeftijd), pathologische (nier- of leverfalen) en omgevingsfactoren (voeding). Hierdoor kan dezelfde dosering van een geneesmiddel per patiënt resulteren in een verschillende plasmaconcentratie van dit middel, waardoor er tussen patiënten ook variatie zit in de therapeutische respons en het voorkomen van bijwerkingen. Bij de interpretatie van de geneesmiddelconcentratie en bij het bepalen van de beste vervolgdosering is het belangrijk om een aantal basale farmacokinetische principes mee te nemen. Die principes zullen, aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden, worden besproken zodat de deelnemers na deze webinar bij het uitvoeren van TDM de juiste keuzes maken.

Obesitas brengt belangrijke lichamelijke veranderingen met zich mee die gevolgen kunnen hebben voor geneesmiddel kinetiek, effect en veiligheid. Het gaat niet alleen over een toename in vetmassa en lean body mass maar ook in bloedvolume, hartminuutvolume, glomerulaire filtratie en leverflow. Tevens kan CYP en UGT enzymactiviteit toe of afnemen, en kan op langere termijn schade aan organen als lever en nier plaatsvinden. Daarbij komen in patiënten met obesitas hypertensie, diabetes, OSAS, non-alcoholische steatohepatitis, hart en vaatziekten en kanker vaker voor. Het besef dat keuzes voor geneesmiddel(doseringen) bij patiënten met (morbide) obesitas nadere overweging behoeft is groeiend. Op dit moment wordt er veel onderzoek verricht in deze bijzondere patiëntenpopulatie. Deze studies leveren vaak verrassende inzichten in hoe een geneesmiddel zich in patiënten met obesitas gedraagt. Tijdens de presentatie wordt een aantal aansprekende voorbeelden besproken met handvatten waar informatie over doseeraanpassingen gevonden kunnen worden.